Veel mannen hebben er weleens van gehoord, maar weten niet precies wat het betekent: de penopauze. Deze term roept vaak vragen op en soms ook wat ongemak. Toch is het onderwerp belangrijker dan je denkt. De penopauze is geen verzinsel en zeker niet iets wat je moet wegwuiven als een grapje. Het gaat over echte hormonale veranderingen die invloed hebben op je lichaam, je energie en zelfs je humeur.
In deze blog leggen we je uit wat de penopauze precies is, hoe het verschilt van de menopauze, op welke leeftijd het meestal begint en welke klachten je kunt ervaren. Ook kijken we naar de oorzaken en krijg je praktische tips om je lichaam te ondersteunen. Wil je begrijpen wat er in deze fase van je leven gebeurt en hoe je hiermee om kunt gaan? Lees dan vooral verder.
Wat is de penopauze?
De penopauze is een fase waarin het mannelijke hormoon testosteron langzaam afneemt. Deze daling gebeurt niet in één keer maar heel geleidelijk. Meestal begint dit proces rond het vijfendertigste levensjaar. Je lichaam maakt vanaf dat moment elk jaar iets minder testosteron aan. Hierdoor kunnen veranderingen ontstaan in hoe je je voelt en hoe je lichaam reageert.
Sommige mannen merken al vrij snel dat hun energie anders wordt, of dat hun spiermassa minder makkelijk behouden blijft. Anderen merken langere tijd weinig. De penopauze is dan ook geen duidelijk afgebakend moment zoals de menopauze bij vrouwen. Het verloopt rustig en in kleine stapjes.
Je hoort soms ook andere termen voor dezelfde fase. Denk aan de mannelijke overgang of andropauze. Ze verwijzen allemaal naar dezelfde hormonale veranderingen. Testosteron speelt een belangrijke rol in vrijwel alles in het mannenlichaam. Het beïnvloedt je spieren, je stofwisseling, je libido en zelfs je stemming. Wanneer de hoeveelheid testosteron daalt, kan dat dus gevolgen hebben voor zowel lichaam als geest.
Is penopauze hetzelfde als menopauze?
De naam klinkt vergelijkbaar, maar de penopauze is heel anders dan de menopauze bij vrouwen. Bij vrouwen stopt de menstruatie rond de menopauze en daalt het oestrogeenniveau vrij snel. Dit is een duidelijk moment in hun leven en de overgang is goed herkenbaar.
Bij mannen gaat het veel langzamer. De testosteronproductie neemt stap voor stap af. Dat proces kan jaren duren en het is niet altijd direct voelbaar. Er is geen moment waarop je kunt zeggen: nu is de penopauze begonnen. Het verandert per persoon.
Bovendien krijgt niet elke man klachten. De één merkt weinig of niets, terwijl de ander duidelijke fysieke of mentale veranderingen ervaart. Ook blijft de vruchtbaarheid meestal behouden. Dat is een belangrijk verschil met vrouwen, die na de menopauze niet meer vruchtbaar zijn.
Hoewel de penopauze minder zichtbaar is, kan het wel degelijk invloed hebben op je welzijn. Daarom is het goed om te weten dat deze fase bestaat en dat je klachten niet altijd horen bij simpelweg ouder worden.
Penopauze leeftijd
Bij vrouwen komt de overgang vrij plotseling, maar bij mannen gaat het geleidelijker. De penopauze hangt namelijk direct samen met de daling van testosteron. Die daling begint gemiddeld ergens tussen de dertig en vijfendertig jaar. Dat klinkt jong, maar je merkt het vaak pas veel later.
Gemiddeld daalt testosteron met ongeveer een procent per jaar. Bij sommige mannen gaat dit sneller, bijvoorbeeld twee procent per jaar na het veertigste levensjaar. Het verschilt dus sterk van persoon tot persoon.
Veel mannen merken pas klachten als de daling groot genoeg is. Je kunt dan veranderingen voelen in je energie, je kracht of je libido. Soms ook in je stemming of je concentratie. Toch is er geen vaste leeftijd waarop dit gebeurt. De een merkt iets vanaf zijn veertigste. De ander pas ruim na zijn vijftigste.
Leefstijl speelt hierin een grote rol. Stress, weinig slaap, overgewicht of weinig beweging kunnen ervoor zorgen dat de penopauze eerder of sterker voelbaar is. Een gezonde leefstijl kan de balans juist ondersteunen. Het betekent niet dat je alles kunt voorkomen, maar je kunt wel invloed uitoefenen op hoe je je voelt in deze fase.
Penopauze man symptomen
De symptomen van de penopauze verschillen per man. Sommige mannen merken nauwelijks iets. Anderen ervaren juist verschillende fysieke en mentale klachten. Veel van deze signalen worden niet meteen gekoppeld aan hormonen. Je denkt misschien dat het hoort bij ouder worden. Toch kan een testosterontekort een rol spelen.
Veel voorkomende klachten zijn vermoeidheid en een lager energieniveau. Je voelt je sneller uitgeput, ook als je genoeg slaapt. Je kunt daarnaast merken dat je libido afneemt of dat je last krijgt van erectieproblemen. Dat kan verwarrend zijn en invloed hebben op je zelfvertrouwen.
Ook veranderingen in je lichaam zijn mogelijk. Minder spiermassa, meer buikvet en een merkbare daling in kracht kunnen allemaal passen bij de penopauze. Verder komen stemmingswisselingen regelmatig voor. Je kunt prikkelbaarder zijn, sneller emotioneel reageren of je minder stabiel voelen. Sommige mannen merken dat ze moeite hebben met concentreren of dat ze minder scherp denken.
Slapen gaat soms ook anders. Moeite met inslapen, vaker wakker worden of een verstoord ritme kunnen ontstaan. En ook motivatieverlies komt voor. Je voelt minder drive om dingen op te pakken die je vroeger vanzelf deed.
Het is belangrijk te weten dat deze klachten ook andere oorzaken kunnen hebben. Toch kan een bloedtest duidelijkheid geven over je hormoonwaarden. Als je meerdere symptomen herkent, is het verstandig om dit te laten onderzoeken.
Oorzaken van penopauze
De belangrijkste oorzaak van de penopauze is de daling van testosteron. Testosteron wordt gemaakt in de testikels, door de zogenoemde Leydig cellen. Deze cellen worden minder actief naarmate je ouder wordt. Daarnaast daalt de productie van het hormoon dat testosteron stimuleert en neemt een eiwit in je bloed toe dat testosteron bindt. Daardoor blijft er minder vrij testosteron over waar je lichaam iets mee kan.
Het gevolg is dat je lichaam en je hersenen minder van dit hormoon tot hun beschikking hebben. Dat merk je in je energie, je spierkracht, je libido en soms ook in je stemming. Deze veranderingen horen voor een deel bij het ouder worden, maar kunnen door leefstijl worden versterkt.
Want leefstijl speelt een grote rol. Overgewicht, vooral buikvet, zet testosteron sneller om in andere hormonen. Chronische stress verhoogt cortisol, wat de testosteronproductie remt. Te weinig slaap zorgt ervoor dat je lichaam minder goed herstelt en minder hormonen aanmaakt. Ook weinig beweging heeft invloed, vooral als je geen krachttraining doet. Slechte voeding maakt het geheel compleet. Veel suiker, alcohol of bewerkte producten kunnen je hormoonbalans in de war brengen.
Je lichaam verandert dus door hormonen, maar je eigen keuzes hebben ook invloed op hoe sterk en hoe snel deze veranderingen voelbaar worden.
Ondersteuning tijdens de penopauze
De penopauze is geen ziekte en niets om je voor te schamen. Het is een normale fase waar elke man mee te maken krijgt. Maar dat betekent niet dat je er niets aan kunt doen. Er zijn verschillende manieren om je lichaam te ondersteunen.
Veel mannen kiezen ook voor ondersteuning met supplementen. Denk aan vitamine D, magnesium, omega drie of zink. Deze stoffen spelen een rol in hormonen, energie en herstel. Bij 123vitamines vind je supplementen die passen bij deze fase in je leven. Altijd van betrouwbare merken en zorgvuldig samengesteld. Zo kun je jouw lichaam op een natuurlijke manier ondersteunen.
De penopauze vraagt soms om wat extra aandacht, maar je staat er niet alleen voor. Begrip, kennis en de juiste ondersteuning helpen je om je ook in deze fase krachtig, energiek en goed in balans te voelen.
